Yönetici Özeti
Ethereum Vakfı tarafından araştırma grubu WE3'e yaptırılan ve Optimism ile Espresso Systems tarafından desteklenen bir rapor, Ethereum topluluğu içinde önemli iç bölünmeleri ortaya koymuştur. 60'tan fazla çekirdek geliştirici, araştırmacı, yatırımcı ve topluluk lideriyle yapılan görüşmelere dayanan "Ayna" projesi, sekiz farklı grubu belirlemiş ve Ethereum'un kimliği konusunda fikir birliği eksikliğini vurgulayarak bazı içeriden kişilerin bunu "varoluşsal bir kriz" olarak nitelendirmesine yol açmıştır. Rapor, acil ihtiyaçlara ve kısa vadeli pragmatizme öncelik veren bireylerin sayısının artmasının protokolün uzun vadeli vizyonunu gölgede bıraktığını ve Ethereum'un gelecekteki evrimi ve rekabet konumu için kritik bir zorluk oluşturduğunu öne sürmektedir.
Rapor Detayları
Ethereum Vakfı, çeşitli paydaşlardan Ethereum hakkındaki algıları toplamak için "Ayna" projesini başlattı. Optimism ve Espresso Systems desteğiyle WE3 tarafından yürütülen araştırma, farklı kitlelerin Ethereum'u nasıl gördüğünü anlamak, zorlukları belirlemek ve güçlü yönleri vurgulamak amacıyla kapsamlı görüşmeler içeriyordu. Rapor, paydaşları, orijinal ahlakı savunan Muhafızlar, yeni alanlara genişleyen Öncüler, fikirleri yayan Çevirmenler ve algılanan durgunluğu ele alan Meydan Okuyanlar gibi arketiplere ayırmaktadır. Diğer gruplar arasında tüccarlar, kurumlar ve Web3 toplulukları bulunmaktadır. Görüşülen kişiler, Ethereum'u "dünya bilgisayarı" ve "insanlığın koordinasyon katmanı"ndan "trilyon dolarlık bir kumarhane" veya "yerinden edilmeyi bekleyen MySpace"e kadar çeşitli metaforlarla tanımlamışlardır; bu da onun temel kimliği ve amacı hakkındaki farklı bakış açılarını vurgulamaktadır. İdealist vizyon ile pragmatik gerçekler arasındaki bu gerilim, 40 sayfalık çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır.
İç Çatışmalar ve Yönetişim Zorlukları
"Ayna" raporu, Ethereum'un en büyük zorluğunun sadece teknik yol haritalarına odaklanmak yerine, bu farklı vizyonları uzlaştırmak, yönetişim, kültür ve algı sorunlarını ele almak olduğunu açıkça belirtmektedir. Ethereum Vakfı (EF) çevresindeki liderlik değişiklikleri, iç çatışmalar ve önemli bir DeFi yatırımı da dahil olmak üzere son tartışmalar bu iç çekişmeyi daha da kötüleştirmiştir. 2024'te EF, iki araştırmacısı Justin Drake ve Dankrad Feist'in EigenFoundation ile danışmanlık rolleri üstlenmesi üzerine eleştirilerin ardından resmi bir çıkar çatışması politikası uygulamaya koydu. Bu durum, içeriden kişilerin protokol geliştirmeyi etkileyerek potansiyel olarak kar elde edebileceği endişelerini artırdı ve Ethereum'un güvenilirliğine zarar verdi. Ayrıca, EF, son üç yılda %39 küçüldüğü bildirilen hazinesini yenilemek için yaklaşık 165 milyon dolara tekabül eden 50.000 ETH'yi DeFi protokollerine taahhüt etti. Bu iç mücadeleler, liderlik değişiklikleri ve politika ayarlamaları, vakfın kendi içindeki yönetişim ve operasyonel sorunları çözmek için devam eden çabaları vurgulamaktadır.
Piyasa Etkileri
"Ayna" raporunda belirlenen iç bölünmeler ve yönetişim zorlukları, Ethereum'un uzun vadeli istikrarı ve geliştirme yönü konusunda belirsizlik yaratmaktadır. Uzmanlar, ETH'nin BTC'ye karşı değerinin yaklaşık üç yıldır sürekli düşüşünü kaydederek ağın performansını sorgulamıştır. 2021'deki EIP1559 yükseltmesi, işlem ücretlerini yakarak ağı deflasyonist hale getirmeyi amaçlasa da, zincir üstü faaliyetin durması nedeniyle etkisi sınırlı kalmıştır. Bu durum, Katman 2 (L2) çözümlerinin çoğalmasının blok alanının değerini ele geçirmesi ve ETH fiyatında "negatif momentum"a katkıda bulunmasıyla "katman 2 bilmecesi"ne yol açmıştır. Rapor, Katman 1 (L1) ve L2'ler arasındaki parçalanma ve tutarsız yönün, Ethereum'un rekabet konumunu engelleyebilecek gerçek sorunlar olduğunu ima etmektedir. Ethereum topluluğunun ve vakfının bu farklı vizyonları uzlaştırma yeteneği, yatırımcı güvenini sürdürmek ve gelecekteki inovasyonu teşvik etmek için çok önemli olacaktır.
Daha Geniş Bağlam ve Gelecek Görünümü
Milyarlarca doların DeFi protokollerinde kilitli olduğu ve binlerce aktif geliştiricisiyle en büyük kripto ekosistemini demirlemiş olmasına rağmen, Ethereum Solana gibi yeni rakiplerden artan bir rekabetle karşı karşıyadır. "Ayna" raporu, Ethereum'un uzun vadeli konumlanmasının, işlem hacmi karşılaştırmalarından ziyade, topluluğunun temel kimliği ve stratejik yönü konusunda fikir birliği sağlama yeteneğine daha az bağlı olabileceğini vurgulamaktadır. Algılanan "varoluşsal kriz", Ethereum'un önemli bir ölçeğe ulaşmış olsa da, iç tutarlılığı ve yönetişim mekanizmalarının şu anda inceleme altında olduğunu göstermektedir. Bu iç çatışmaları çözmek, L1/L2 dinamiklerini yönetmek ve birleşik bir vizyonu açıkça ifade etmek, Ethereum'un gelişen Web3 ortamında hakimiyetini ve alaka düzeyini sürdürmesi için hayati önem taşıyacaktır.
kaynak:[1] Ethereum Vakfı çalkantılı bir on yılın bilançosunu çıkarıyor (https://blockworks.co/news/ethereum-foundatio ...)[2] Ethereum Vakfı çalkantılı bir on yılın bilançosunu çıkarıyor - Blockworks (https://vertexaisearch.cloud.google.com/groun ...)[3] Ethereum'un Varoluşsal Krizi - TOKEN2049 Dubai 2025 - YouTube (https://vertexaisearch.cloud.google.com/groun ...)